Atakuje po cichu jak ninja – czyli początek choroby alkoholowej.

Redakcja uzaleznie-nie.pl
17 wrz 2018
4 minut(y) czytania

Zaktualizowano: 6 paź 2018

Początek choroby alkoholowej dla wielu osób zaczyna się już w momencie, gdy sięgają (nawet sporadycznie) po alkohol w celu: odprężenia, zwiększenia pewności siebie, stłumienia lęku, złagodzenia objawów stresu czy depresji. Jeśli to są Twoje powody picia, możesz założyć, że wkraczasz na grząski grunt. Możliwe nawet, że przez dłuższy czas doświadczać będziesz samych plusów takiego rozwiązania, ale to właśnie dlatego tak łatwo jest przeoczyć moment, w którym wpadasz w pułapkę nałogu.

Przykład społeczny

Zapewne jest Ci trudno pogodzić się z tym, że możesz mieć problem z alkoholem, który inni spożywają bez negatywnych konsekwencji. Ogarnia Cię poczucie winy, być może nawet złość na siebie, że odczuwasz trudności, podczas gdy inni zachowują się podobnie i nie doświadczają negatywnych skutków nadużywania alkoholu.

Przede wszystkim pamiętaj, że masz ograniczone możliwości oceny tego, co przeżywają i myślą inni. Ty też nie zawsze pokazujesz na zewnątrz, że masz z czymś problem. Podobnie jak wiele osób z Twojego otoczenia nie ma świadomości, z czym Ty się mierzysz, tak samo Ty często nie dostrzegasz, jakie trudności przeżywają wybrane osoby z Twojego otoczenia.

Faktem jest, że niektóre osoby uzależniają się szybciej od innych. Odpowiada za to kilka czynników (przypis 1):

biologia: płeć, geny, pochodzenie etniczne, sprawność, czy inne cechy osobowe mogą odpowiadać nawet za ok. 40-60% ryzyka uzależnienia danej osoby
środowisko: wychowanie, przekonania, towarzystwo, w którym przebywamy mają wpływ na Twoją skłonność do sięgania po alkohol
im wcześniej zaczynasz, tym większe jest ryzyko, że się uzależnisz
życie w dużym stresie lub pod presją sprzyja nałogowemu używaniu alkoholu
jeśli doświadczasz depresji, stanów lękowych, ataków paniki, możesz mieć większą skłonność do uzależnienia, próbując w ten sposób regularnie łagodzić nieprzyjemne objawy
Pamiętaj jednak, że nie ma jednego czynnika (czy genu), który odpowiada za pojawienie się uzależnienia. Musi wystąpić splot kilku na raz, by problem wystąpił.

Porwanie

Badania obrazowe mózgu sugerują, że spożywanie substancji uzależniającej sprawia, że stopniowo pozwalasz jej na przejęcie kontroli nad możliwością odczuwania nagrody przez Twój mózg. Twój ośrodek odczuwania przyjemności zostaje porwany. Staje się on zakładnikiem alkoholu – nagle odczuwanie przyjemności tak jak kiedyś, bez alkoholu przestaje być możliwe. Twoja tolerancja na poczucie dyskomfortu się zmniejsza, radzenie sobie z niepokojącymi emocjami na trzeźwo staje się coraz trudniejsze (przypis 2). Gdy pojawiają się trudności, masz jeden pomysł, jak szybko i skutecznie (choćby na chwilę) zmniejszyć siłę odczuwanej przykrości – alkohol.

Jeśli zauważasz, że rezygnujesz z różnych aktywności, które wcześniej sprawiały Ci przyjemność, na rzecz napojów procentowych, to ważny sygnał, że możesz doświadczać początków choroby alkoholowej.

Przymus

To co na początku było Twoim wyborem staje się przymusem. Przestajesz się kontrolować, zwiększasz dawki, coraz częściej „urywa Ci się film”. Wciąż to robisz, pomimo pojawiających się trudności spowodowanych spożywaniem alkoholu (kłopoty w życiu osobistym, w pracy, zdrowotne). Wpadasz w pętlę uzależnienia, alkohol zaczyna potęgować problemy, w rozwiązaniu których miał pomagać, zaczynasz odczuwać większy niepokój, stres, objawy depresyjne, pojawiają się problemy w domu i w pracy i… masz jeszcze więcej powodów by się napić. Silne pragnienie zaczyna pojawiać się zawsze, gdy tylko poczujesz dyskomfort albo zobaczysz bodziec kojarzący Ci się z piciem (znajdziesz się w określonym towarzystwie, zobaczysz butelkę z alkoholem).

W życiu na czucie przyjemności, satysfakcji musimy zazwyczaj zapracować (uzyskasz nagrody ćwicząc, osiągając sukcesy w pracy czy budując satysfakcjonujące relacje z bliskimi osobami). Gdy jednak odkrywasz drogę na skróty - alkohol, rozstanie z łatwo dostępnym i szybkim źródłem przyjemności nie będzie łatwe. A gdy powtarzasz zachowanie regularnie, Twój mózg przyzwyczaja się i domaga się go więcej i więcej… A to, co na początku było niewinnym zachowaniem, staje się przymusem i zaczyna przejmować kontrolę nad Twoim życiem. Wszystko wokół powoli i niepostrzeżenie przestaje się liczyć.

Tolerancja

Gdy nawyk sięgania po alkohol w sytuacji dyskomfortu rozgości się w Twoim życiu na dobre, z czasem Twój mózg zaadaptuje się do tego bodźca. Przestaniesz odczuwać taką przyjemność, jak na początku picia. Żeby uzyskać podobny poziom odczuwania ulgi/przyjemności, zaczynasz z czasem potrzebować większej ilości alkoholu, pijesz dłużej, więcej, coraz częściej zdarza Ci się pić w taki sposób, że przestajesz kontrolować swoje zachowanie (przypis 3). To moment, w którym pojawiła się u Ciebie tolerancja na alkohol, będąca ważnym wskaźnikiem początku choroby alkoholowej.

Sygnały alarmowe

Sprawdź, czy obserwujesz u siebie któreś z poniższych sygnałów, świadczących o początkach choroby alkoholowej.

Pijesz, żeby zredukować napięcie i stres, poprawić swoje funkcjonowanie w sytuacjach społecznych, zmniejszyć poczucie winy, zwiększyć pewność siebie itp.,
By uzyskać pożądany efekt potrzebujesz większej dawki alkoholu niż wcześniej. Pijesz częściej, więcej, bardziej ryzykownie. Zdarzają Ci się trudności z odtworzeniem wydarzeń z przebiegu wieczoru (tzw. „urwany film”),
Coraz częściej doświadczasz rozdrażnienia, uczucia niepokoju, obniżonego nastroju, różnego pochodzenia bóle oraz przekonanie, że tylko sięgnięcie po alkohol pomoże Ci skutecznie się z nimi uporać,
Próbujesz pić mniej lub wcale, ale nie jesteś w stanie dotrzymać danego sobie lub komuś słowa,
Rezygnujesz ze spotkań z bliskimi, wypadów ze znajomymi, wakacji, ze sportu, udziału w wydarzeniach towarzyskich (wszelkich aktywności, które kiedyś sprawiały Ci przyjemność). Zaczynasz coraz częściej wybierać picie w samotności,
Sięgasz po alkohol pomimo świadomości, że będzie wiązało się to z określonymi stratami (problemami w życiu osobistym, w pracy lub zdrowotnymi).

Jeśli masz podejrzenie, że wpadasz w sidła nałogu - zacznij działać. Najczęściej nie wystarczy próbować mówić ‘nie’ nałogowi, bardzo ważne jest otwieranie swojego umysłu na inne rzeczy. Odnajdź w życiu sens – przypomnij sobie, co lubiłeś/lubiłaś robić, zanim Twoje życie zaczęło się koncentrować wokół alkoholu. Postaraj się rozwijać zainteresowania lub wrócić do tych, które sprawiały Ci kiedyś przyjemność, ale „poszły w odstawkę” na rzecz picia. To nie będzie łatwe, ale krok po kroku sukces jest możliwy. Gdy doświadczasz trudności, daj sobie czas na ich rozwiązanie – problemy są naturalną częścią życia, nie muszą być rozwiązane od razu. Ćwicz cierpliwość, w czym pomocna może być praktyka medytacji, relaksacyjne ćwiczenia oddechowe. Przypomnij sobie sytuacje z przeszłości, które kilka lat temu były dla Ciebie trudne, co myślisz o nich dzisiaj? Czy bolą tak samo?

Nie wahaj się skorzystać ze wsparcia z zewnątrz. Dołącz do społeczności osób, które mają podobne problemy do Twoich. Jest wiele grup wsparcia, grup terapeutycznych, do których możesz dołączyć. Rozważ także terapię indywidualną by stawić czoła źródłom problemu – trudnościom, które sprawiły, że znajdujesz się teraz w pułapce uzależnienia. Jeśli się krępujesz pojawić w ośrodku leczenia uzależnień, na spotkaniu grupy wsparcia czy też w gabinecie psychologa, rozważ terapię online. Przypisy:

1.https://www.drugabuse.gov/publications/drugs-brains-behavior-science-addiction/drug-misuse-addiction

2.www.psychologytoday.com/us/blog/what-the-wild-things-are/201312/how-does-addiction-happen www.psychologytoday.com/us/blog/what-the-wild-things-are/201312/how-does-addiction-happen

3. American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition: the Association, 1994. za: Czasopismo: Alkohol I Nauka, Numer 4, 1999.

Autor:

Elwira Chruściel psycholog, terapeuta

Członkini Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (PTP) oraz Stowarzyszenia Mediatorów Polskich (SMP). Specjalizuje się w terapii online (przy użyciu komunikatorów typu: Skype, Messenger, WhatsApp). Zobacz moją wizytówkę portalu znanylekarz.pl